Aalst carnaval en intellectuele rechten

Aalst Carnaval staat synoniem voor unieke kostuums, indrukwekkende praalwagens en een overvloed aan artistieke expressie. Maar in hoeverre zijn deze creaties beschermd door auteursrechten?

Kledingstukken en kostuums worden beschermd door auteursrechten wanneer ze een duidelijk origineel karakter hebben. Ze bestaan bijvoorbeeld opvallende kleurcombinaties, patronen of andere artistieke elementen, die verder gaan dan het functionele doel en jouw persoonlijkheid weerspiegelen.

Bij de jaarlijkse zoektocht naar de Aalsterse carnavalsaffiche worden er ook steeds unieke werken gecreëerd. Deze werken zijn eveneens beschermd door auteursrechten die je als maker vanzelf verwerft. Let wel op: wanneer je bij het ontwerpen gebruik maakt van bestaande foto’s, rusten daar ook auteursrechten op. Voor het gebruik hiervan dien je eerst toestemming te verkrijgen van de auteur.

Aalst Carnaval staat bekend om zijn humor en satire in de stoet, waarmee men terugblikt op de actualiteit van het afgelopen jaar. Volgens de burgemeester van Aalst is Aalst Carnaval “het feest van de vrije meningsuiting”. We betreden hier het grijze gebied van vrijheid van meningsuiting en auteursrechten, waarbij het vinden van een evenwicht tussen beide cruciaal is.

De vrije meningsuiting wordt vaak geuit door zelfverzonnen teksten te verwerken in bestaande muziek. Wanneer deze tekst op een bestaande melodie geplaatst wordt, kan voldaan zijn aan de wettelijke uitzondering van parodieën. Een parodie is een vorm van artistieke expressie die vaak wordt gebruikt in humor en satire.

In het Belgische en EU-recht werden specifieke regels vastgelegd met betrekking tot parodieën. Een auteur mag zich niet verzetten tegen een karikatuur of parodie, zolang er rekening gehouden wordt met zijn wettige belangen. Het moet gaan om een bestaand werk dat wordt nagebootst, maar er moeten wel duidelijke verschillen zijn met het bestaande werk, zodat er geen verwarring kan ontstaan. Er moet daarbij aan humor worden gedaan of de spot gedreven, maar dat is bij Aalst Carnaval meestal niet het probleem!

Soms rijst ook de vraag hoe het zit met het gebruik van merknamen en logo’s tijdens de stoet.

Over het algemeen geldt dat er slechts inbreuk is, wanneer het merk gebruikt wordt als merk. Namelijk: dat het gebruikt wordt om de producten van één onderneming te onderscheiden van de producten van een andere onderneming.

Een merkteken (al dan niet aangepast) gebruiken als carnavalsmop is geen dergelijk gebruik. Wanneer een logo of merknaam gebruikt wordt in de carnavalsstoet, zal er dus normaal gezien geen inbreuk zijn.

Dat ligt anders wanneer je bijvoorbeeld een Aalsterse Cluedo gaat verkopen om je groepskas te spijzen. Dan ben je wel degelijk producten op de markt aan het brengen. En in het merkenrecht geldt geen parodie-uitzondering.

Aalst Carnaval is het grootste carnavalsevenement in België. Het staat bekend om zijn creativiteit en zelfexpressie. Net daarom is het ook een vat vol intellectuele rechten.